Kumb: OMU/MJ/19/01
Spika
Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania
Ofisi Ndogo
Dar Es Salaam:
Mheshimiwa,
YAH: KUFUATILIA UDHAIFU WA UTEKELEZAJI/UTENDAJI WA WIZARA YA MAJI, DAWASA, DAWASCO NA EWURA KUHUSU HATUA ZA HARAKA ZA KUBORESHA UPATIKANAJI WA MAJI SAFI NA USHUGHULIKIAJI WA MAJI TAKA KATIKA JIJI LA DAR ES SALAAM
Utakumbuka kwamba tarehe 4 Februari 2013 niliwasilisha Hoja Binafsi ya kutaka hatua za haraka za kuboresha upatikanaji wa maji safi na ushughulikiaji wa maji taka katika Jiji la Dar Es Salaam.
Baada ya kuwasilisha hoja hiyo Waziri wa Maji badala ya kuchangia kwa kujibu hoja kama kanuni ya 53 (6) (c) aliwasilisha hoja tofauti kwa kutumia kanuni ya 57 (1) (c) ya kuiondoa hoja yangu isiendelee kujadiliwa kwa maelezo kwamba “tayari kuna mpango maalum uliotengewa fedha nyingi na Serikali ya CCM na kwa kuzingatia kuwa utekelezaji wa mpango huo unaendelea vizuri sana”.
Waziri alikiuka kanuni za Bunge kwa kuwasilisha hoja hiyo kwa kuwa kanuni ya 57 (4) badiliko hilo lilikuwa linapingana na hoja kwa kuwa linaiondoa hoja yenyewe na kanuni ya 58 (5) ambayo inaelekeza kwamba hoja ikishawasilishwa anayeweza kuondoa hoja ni mtoa hoja mwenyewe tu tena kwa idhini ya Bunge.
Aidha, Waziri wa Maji alitoa maelezo yenye kulidanganya bunge, kujenga matumaini hewa fedha za kutosha zimetengwa na utekelezaji unakwenda vizuri sana. Hiyo ilikuwa kinyume kabisa na maelezo yake mwenyewe bungeni tarehe 10 Julai 2012, 7 Novemba 2012 na nyaraka nilizonazo za ndani ya Serikali za Januari 2013.
Pia, Waziri wa Maji hakutoa maelezo kuhusu mradi wa ukarabati na upanuzi wa miundombinu ya Majisafi na Majitaka Jijini Dar es salaam na maeneo ya Bagamoyo na Kibaha (Dar es salaam Water Supply and Sanitation Project-DWSSP) uliotumia dola milioni 164.6 hata hivyo mpaka sasa katika maeneo mengi mtandao wake maarufu kama mabomba ya Wachina, hautoi maji huku kukiwa na upungufu katika uzalishaji, upotevu wakati wa usafirishaji, udhaifu katika usambazaji na tuhuma za ufisadi katika matumizi.
Hakujibu pia iwapo Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) atafanya ukaguzi maalum wa matumizi ya fedha matumizi ya bilioni 96.4 za mradi wa maji safi na mazingira vijijini katika Jiji la Dar es salaam na Halmashauri zingine na kuwezesha hatua za ziada kuchukuliwa kutokana na matumizi mabaya ya fedha pamoja na kasoro zingine katika utekelezi wa Programu ya Maji Safi na Mazingira Vijijini (RWSSP) ikiwemo katika Manispaa za Jiji la Dar es Salaam ilipaswa kutekelezwa kuanzia mwaka 2005/2006 na kukamilika mwaka 2010/2011.
Kwa ujumla, hakueleza hatua zozote ambazo Serikali ingetarajia kuchukua kutokana na hatua tisa za haraka nilizopendekeza kwenye hoja yangu na masuala niliyotaka yazingatiwe kutoka katika maelezo yangu ili kuboresha upatikanaji wa maji safi na ushughulikiaji wa maji taka katika Jiji la Dar es salaam. (Nakala ya Hoja nimeiambatanisha).
Ikumbukwe kwamba mnamo tarehe 23 Machi, 2012 nilishiriki ziara ya kikazi kukagua shughuli za DAWASA na DAWASCO ambapo wakati wa ziara hiyo nilipatiwa maelezo kuhusu mpango maalum wa kulipatia maji Jiji la Dar es Salaam, ambao utekelezaji wake ulianza mwaka 2011.
Katika ziara hiyo nilitembelea Mtambo wa Maji wa Ruvu Juu, na baadaye chanzo cha maji cha Ruvu Chini kuona kazi ya upanuzi ya mtambo wa maji wa Ruvu Chini inavyoendelea.
Hata hivyo, nilibaini kwamba kasi ya utekelezaji wa mradi haikuwa inaridhisha hivyo mwezi Oktoba 2012 niliwasilisha taarifa ya hoja binafsi kutaka Bunge lipitishe maazimio ya hatua za haraka za kuboresha upatikanaji wa maji safi na ushughulikiaji wa maji taka katika Jiji la Dar Es Salaam.
Uamuzi wangu uliifanya Wizara ya Maji itoe kauli ya Serikali Bungeni tarehe 7 Novemba 2012 kuhusu Mpango wa Haraka wa Maji katika Jiji la Dar Es Salaam na kutoa ratiba ya utekelezaji.
Lakini, baada ya kufuatilia kwa miezi miwili na kubaini kwamba hatua hizo za haraka hazichukuliwi kikamilifu tarehe 4 Februari 2013 niliwasilisha hoja binafsi bungeni kuhusu hatua za haraka za kuboresha upatikanaji wa maji safi na ushughulikiaji wa maji taka katika Jiji la Dar Es Salaam.
Uamuzi huo uliifanya Wizara ya Maji, DAWASA na DAWASCO kuchukua hatua nyingine za ziada kabla, wakati na baada ya hoja hiyo ambazo nashukuru zimeboresha upatikanaji wa maji safi katika baadhi ya maeneo na kuongeza jitihada za kutekeleza miradi mbalimbali ya maji pamoja na kuwa Waziri wa Maji alisema uongo bungeni na kupendekeza hoja hiyo iondolewe.
Hata hivyo, yapo maeneo mengine ambayo bado matatizo yanaendelea na kwa ujumla Wizara imekuwa haitekelezi kikamilifu ahadi zake ilizotoa bungeni kwa nyakati mbalimbali miaka ya 2011, 2012, 2013 na 2014.
Aidha, kumekuwa na udhaifu wa utendaji katika Mamlaka ya Maji Safi na Maji Taka (DAWASA), Kampuni ya Maji Safi na Maji Taka (DAWASCO) na Mamlaka ya Udhibiti wa Nishati na Maji (EWURA) na hivyo kupunguza ufanisi ambao ungewezesha hatua za haraka za kuboresha upatikanaji wa maji safi na ushughulikiaji wa maji taka katika Jiji la Dar Es Salaam.
Hivyo, kwa kuzingatia Kanuni ya 5 (1) na Nyongeza ya Nane Kanuni ndogo ya 7 (1) (c) (e) ya Kanuni za Kudumu za Bunge Toleo la Aprili 2013 naomba uelekeze Kamati ya Bunge ya Kilimo, Mifugo na Maji katika vikao vinavyoendelea kabla ya Mkutano ujao wa Bunge ifuatilie utekelezaji wa Wizara, DAWASA, DAWASCO, EWURA kwa kurejea hoja binafsi niliyowasilisha bungeni, udhaifu unaoendelea mpaka sasa na malalamiko ya wananchi.
Izingatiwe kuwa mradi wa upanuzi wa Ruvu Chini ulipaswa kukamilika kabla ya mwezi Machi 2013; hata hivyo kutokana na udhaifu mbalimbali mradi huo haujakamilika mpaka sasa.
Aidha, kumekuwepo na udhaifu katika utekelezaji wa mradi wa ulazaji wa Bomba Kuu la kipenyo cha milimeta 1,800 kutoka mtambo wa Ruvu Chini hadi Jijini Dar Es Salaam ambapo ilipaswa maji yawe yamefika jijini ikiwemo katika Jimbo la Ubungo Januari 2014 kwa gharama za Shilingi bilioni 192.68.
Kwa upande mwingine, pamoja na Serikali ya Tanzania kupata fedha kutoka Serikali ya India dola za Kimarekani milioni 178.125 sawa na Shilingi bilioni 289.45 kwa ajili ya upanuzi wa chanzo cha maji Ruvu Juu kumekuwepo na udhaifu wa utekelezaji ambao Wizara ya Maji na DAWASA wanapaswa kutoa maelezo kwa Kamati tajwa ya Bunge.
Mradi huo unahusisha ulazaji wa bomba kuu kutoka Mlandizi hadi Kimara; na Ujenzi wa tanki kubwa katika eneo la Kibamba; usanifu na ujenzi wa mabomba ya usambazaji katika maeneo ambayo hayana mtandao wa maji.
Ujenzi wa mradi huo ulipaswa kuanza toka Agosti 2013, hata hivyo mwezi huo ulipita bila ujenzi kuanza hali ambayo ilichelewesha hatua za haraka za kuboresha upatikanaji wa maji safi.
Hata baada ya kusainiwa Januari 2014 kwa mikataba ya ujenzi wa Bomba kati ya Serikali na kampuni ya Megha Engineering and Infrastructural Ltd na wa upanuzi wa mtambo wa kusafisha maji Septemba 2014 kati ya Serikali na Kampuni ya VA-TECH WABAG kuna udhaifu wa utekelezaji.
Kadhalika usanifu na utayarishaji wa vitabu vya zabuni kwa ajili wa ujenzi wa bwawa la Kidunda Mkoani Morogoro ambalo litachangia kuboresha upatikanaji wa maji katika mkoa huo na mikoa ya Pwani na Dar Es Salaam haukukamilika mapema 2013 kama ambavyo Wizara ya Maji iliahidi.
Serikali imekuwa ikisuasua kutenga kwa ukamilifu fedha za ujenzi wa bwawa tajwa zinazokadiriwa kufikia Shilingi bilioni 179.7 hali inayohitaji Bunge kushauri na kuisimamia Serikali ipasavyo.
Wakati huo huo, kwa miaka mingi kumekuwepo pia udhaifu katika kuchukua hatua za kupunguza uvujaji wa maji na maji yasiyolipiwa (non-revenue water) ambapo ilipaswa toka mwaka 2010 kupunguzwa kutoka katika ya 50-60 mpaka asilimilia 25 lakini mpaka sasa utekelezaji ni hafifu.
Tafsiri ya hali hii ni kwamba kwa kuondoa tu upotevu wa maji unaohusisha pia ufisadi na biashara haramu, bila hata kuongeza kiwango cha uzalishaji nusu ya tatizo la maji katika Jiji la Dar Es Salaam ingeweza kupungua au walau hata robo. Hatua hii inahitaji shilingi bilioni 17 tu ambazo Wizara ya Maji, DAWASA na DAWASCO wamekuwa wakisuasua kuzitenga na kutekeleza mipango kwa wakati.
Iwapo hatua zote hizo za haraka na zingine zingechukuliwa maeneo ambayo mabomba yalilazwa na kukarabatiwa ambayo hayapati maji na maeneo yote ambayo hayana mtandao wa maji kwa sasa yangepata maji ya kutosha.
Hatua hiyo ingeambatana na kuhakikisha maeneo mengine yanajengewa mtandao mpya wa mabomba ya majisafi hususani Kiluvya, Kibamba, Mbezi Luisi, Mbezi Msumi, Msakuzi, Makabe, Mpiji Magohe, Saranga, Malambamawili, King’ong’o, Matosa, Bonyokwa, Kibangu, Kinzudi na Goba katika Jimbo la Ubungo.
Hatua hizo zingenufaisha pia wananchi wa majimbo mengine katika Jiji la Dar Es Salaam na Mkoa wa Pwani ikiwemo wa Kinyerezi, Kipawa, Kiwalani, Vinguguti, Uwanja wa Ndege, Ukonga, Gongolamboto, Pugu, Chanika, Tegeta, Bahari Beach, Boko, Bunju, Salasala, Mbezi Juu, Madale, Kisota, Mabwepande, Mpiji, Vikawe, Mapinga, Zinga, Kilombo, Bagamoyo, Kibaha na Mlandizi ambayo hayakufikiwa na miradi ya awali.
Hivyo, kikao na Kamati ya Bunge kitawezesha hatua za haraka za kutolewa kwa kiasi cha Shilingi bilioni 138.85 zinazohitajika kufanikisha kazi hiyo.
Yapo masuala mengi mengine ambayo ni muhimu yakazingatiwa na Bunge kuhusu hatua za haraka za uboreshaji wa upatikanaji wa maji safi na ushughulikiaji wa maji taka katika Jiji la Dar Es Salaam ambayo nitayawasilisha kwa Kamati husika ya Bunge ikiwaita viongozi na watendaji wakuu wa Wizara ya Maji, DAWASA, DAWASCO na EWURA.
Wako katika uwakilishi wa wananchi,
John Mnyika (Mb)
HOJA KUHUSU HATUA ZA HARAKA ZA KUBORESHA
UPATIKANAJI WA MAJI SAFI NA USHUGHULIKIAJI WA MAJI TAKA KATIKA JIJI LA DAR ES
SALAAM
(Kwa
mujibu wa Kanuni 55 (10) ya Kanuni za
Kudumu za Bunge)
Kwa kuingiza maneno:
“KWA
KUWA, Programu ya Maji Safi na Mazingira Vijijini ikiwemo katika Manispaa za
Jiji la Dar es Salaam ilipaswa kutekelezwa kuanzia mwaka 2005/2006 na
kukamilika mwaka 2010/2011 kwa kugharimu dola za kimarekani milioni 292 hata
hivyo tathmini ya miaka miwili na nusu ya utekelezaji (mid term review)
imebanisha kasoro nyingi katika utekelezaji.
KWA
KUWA, Kati ya mwaka 2003 mpaka 2010 Serikali ilitekeleza Mradi wa ukarabati na
upanuzi wa miundombinu ya Majisafi na Majitaka Jijini Dar es salaam na maeneo
ya Bagamoyo na Kibaha (Dar es salaam Water Supply and Sanitation Project-DWSSP)
uliotumia dola milioni 164.6 hata hivyo mpaka sasa katika maeneo mengi mtandao
wake maarufu kama mabomba ya wachina hautoi maji huku kukiwa na upungufu katika
uzalishaji, upotevu wakati wa usafirishaji, udhaifu katika usambazaji na tuhuma
za ufisadi katika matumizi.
NA
KWA KUWA, Wizara ya Maji iliandaa waraka maalum wa kuiomba Serikali kutenga
kiasi cha shilingi bilioni 653.85 Mpango Maalum 2011-2013 wa kuboresha huduma
za majisafi na uondaji wa majitaka katika Jiji la Dar es salaam na kupitishwa
na Baraza la Mawaziri mwezi Machi 2011 lakini utekelezaji wake unaelekea
kucheleweshwa mpaka mwaka 2016.
NA
KWA KUWA , katika mwaka wa fedha 2011/2012 na 2012/13 Serikali haikutenga
kiwango kamili cha fedha kwa kuzingatia Mpango wa Taifa wa Maendeleo wa Miaka
Mitano ulioidhinishwa na Bunge na kwa kuzingatia mgawanyo wa Mpango Maalum wa
Maji Safi na Maji Taka katika Jiji la Dar Es Salaam na kauli ya Serikali ya
tarehe 7 Novemba 2012.
NA
KWA KUWA, kwa mujibu wa ibara ya 62 (2)
na (3) ya Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977 ,
Bunge ndicho chombo kikuu chenye madaraka, kwa niaba ya wananchi, kuisimamia na
kuishauri Serikali na vyombo vyake vyote katika utekelezaji wa majukumu.
NA
KWA KUWA, kwa mujibu wa ibara ya 63(3) katika utekelezaji wa madaraka yake
bunge laweza kujadili na kuidhinisha mpango wowote wa muda mrefu au wa muda
mfupi unaokusudiwa kutekelezwa katika Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na
kutunga sheria pale utekelezaji unapohitaji kuwapo sheria.
NA
KWA KUWA, Malengo ya
Kitaifa yalikuwa ni kuwapatia wakazi wa Mjini maji kwa asilimia 90 ifikapo
mwaka 2010 na kwamba malengo hayo kwa Jiji la Dar es Salaam yamesogezwa mbele
na kuwekwa malengo mapya ya upatikanaji wa huduma ya maji safi kufikia asilimia
90 na uondoaji wa maji taka kufikia asilimia 30 ifikapo mwaka 2015.
KWA HIYO BASI,
Bunge linaazimia kwamba Serikali ichukue hatua za haraka zaidi za kuboresha
upatikanaji wa maji safi na ushughulikiaji wa maji taka katika Jiji la Dar es
salaam:
NA KWAMBA,
Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) afanye ukaguzi maalum wa matumuzi ya fedha matumizi ya
bilioni 96.4 za mradi wa maji safi na mazingira vijijini katika Jiji la Dar es
salaam na Halmashauri zingine na kuwezesha hatua za ziada kuchukuliwa.
NA KWAMBA,
Kufuatia kauli iliyotolewa bungeni tarehe 7 Novemba 2012 kuhusu Mpango Maalum
wa kutatua tatizo la maji katika Jiji la Dar es salaam uliopitishwa mwezi Machi
2011 Serikali izingatie makisio ya awali ya gharama za mpango huo na kuingiza
mahitaji yaliyobaki kwenye Mpango wa Taifa wa Maendeleo wa Mwaka 2013/2014 na
Bajeti ya mwaka 2013/2014.
NA
KWAMBA, Mpango wa dharura wa kupunguza kero ya maji ulionza kutekelezwa na
Wizara ya Maji kwa kushirikiana na DAWASA kuanzia Juni 2010 unaohusisha
uchimbaji wa visima 29 uliopaswa kukamilika Oktoba 2011 uwekewe muda wa ukomo
wa kukamilika kwa dharura katika maeneo ambayo miradi haijakamilika mpaka hivi
sasa ikiwemo iliyozinduliwa Oktoba 2012 yenye kuhitaji miundombinu ya ziada
kufikia wananchi zaidi.
NA
KWAMBA, Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) afanye ukaguzi wa thamani
ukilinganisha na ufanisi (Value for Money) wa Mradi wa ukarabati na upanuzi wa
miundombinu ya Majisafi na Majitaka Jijini Dar es salaam na maeneo ya Bagamoyo
na Kibaha (Dar es salaam Water Supply and Sanitation Project-DWSSP) kwa kurejea
ukaguzi wa kiufundi (technical Audit) uliofanywa na kampuni ya Howard
Humphreys.
NA
KWAMBA, EWURA ifanye ukaguzi wa kiufanisi (performance audit) wa miradi ya
visima vya maji takribani 200 ambavyo vilichimbwa na serikali na kukabidhiwa
kwa DAWASCO, jumuiya za wananchi na taasisi mbalimbali lakini haitoi huduma
inavyostahili kwa kadiri ya malengo ya awali.
NA
KWAMBA, EWURA iharakishe kukamilisha mchakato ulioanza wa kutunga kanuni za
udhibiti wa ubora na bei ya huduma ya maji kwa upande wa sekta binafsi katika
Jiji la Dar es salaam.
NA
KWAMBA, Kamati husika ya Bunge ijadili taarifa ya ukaguzi wa ufanisi kuhusu
usimamizi wa usambazaji wa maji katika maeneo ya mijini (performance audit
report on the management of water distribution in urban areas) ya Januari 2012
ili maoni na mapendekezo yazingatiwe wakati wa kujadili na kushauri kuhusu
mapendekezo ya mpango wa taifa na bajeti ya nchi.
NA
KWAMBA, Serikali iwasilishe bungeni haraka iwezekanavyo muswada wa sheria ya
marekebisho ya sheria mbalimbali za majisafi na majitaka (Water Supply and
Sanitation Miscellaneous Amendment Bill) ili kushughulikia upungufu
uliojitokeza katika utekelezaji wa sheria zilizopo na kuweka mfumo thabiti wa
usimamizi wa sekta ya maji nchini.”
Naomba
kuwasilisha.
…………………
John John Mnyika(Mb)
Jimbo la Uchaguzi-Ubungo
04/02/2013
No comments:
Post a Comment